PSİKOLOG PSİKOLOJİK DANIŞMAN KLİNİK PSİKOLOG VE PSİKİYATRİST KİMLERE DENİR?

Psikolojik destek arayışındayken genelde internet üzerinden; en iyi psikolog, en iyi psikolojik danışman, en ünlü psikolog, konyadaki en iyi psikolog, konya psikolog, konyadaki en iyi psikolojik danışman gibi aramalar yapılmakta ve buna göre de psikolojik destek alınacak uzmana ya da merkeze karar verilmektedir. Ancak böyle bir konuda internet üzerinden bu gibi anahtar kelimelerle yapacağınız aramalar sonucunda ulaşılan kişi gerçekten en iyi psikolog veya psikolojik danışman mıdır? Ya da konya psikolog gibi aramalarla ulaşacağınız gerçekten psikolog veya psikolojik danışman mıdır? İşte tüm sorun burada başlıyor. Hangi meslek ünvanı ne anlama geliyor?

MESLEKİ ÜNVANLARINI VE ANLAMLARINI BİLMEK ÇOK ÖNEMLİ

Psikolojik yardım arayışında olan birçok kişi, ruh sağlığı profesyonellerinin hangi meslek dalları olduğu ve hangisinin hangi alanlarda çalıştığı ile ilgili bilgi sahibi olmadan rastgele bu seçimi yapmakta ve bu nedenle zaman ve para kaybetmektedir. Ruh sağlığı profesyoneli olmayan kişilerden alınacak psikolojik destek sorunun çözümüne katkı sunmamanın yanısıra, daha kötü olmamıza, zarar görmemize de yol açabilir.

PSİKOLOG KİME DENİR?

Konya Psikolog Bülteni: Psikolog Kime Denir? Fakültelerin 4 yıllık Psikoloji lisans programlarından mezun olan kişilere ‘Psikolog’ denir. Psikoloji, insan ve hayvan davranışlarını inceleyen bilim dalıdır. Sağlık Bakanlığı’ nın ilgili yönetmeliğinden aynen aktarırsak;

1. a) Psikoloji lisans eğitimi üzerine ilgili mevzuatına göre Bakanlıkça uygun görülen psikolojinin tıbbi uygulamalarıyla ilgili sertifikalı eğitim almış ve/veya yeterliliğini belgelemiş psikologlar, klinik psikoloğun sorumluğunda test teknik ve yöntemlerini uygular ve raporlar, hasta görüşmesi yapar. Psikolojik rehabilitasyon hizmeti, afet ve kriz ile özel alanlara yönelik psikolojik destek hizmeti verir. Taburcu olan hastaların izlem, görüşme, danışmanlık hizmetlerine katkı sağlar.
2. b) Uluslararası teşhis ve sınıflama sistemlerinde hastalık olarak tanımlanmayan psikologları doğrudan ilgilendiren durumlarda ayaktan, yatan ve kronik hastalığı olan hastalara ve yakınlarına klinik psikoloğun ve/veya psikiyatri uzmanının sorumluluğunda psikolojik destek hizmetleri verir.
3. c) Toplum ruh sağlığını korumaya yönelik faaliyetlerde görev alır.

ç) Çalıştıkları kurumlarda diğer çalışanlara yönelik psikolojik destek eğitimleri verir.

1. d) Psikoteknik değerlendirme yapar.
2. e) Eğitimini almış olduğu alanda hastalara, hasta yakınlarına, ekipteki tüm elemanlara duygu, düşünce, davranış ve bedensel hastalıkların ilişkileri, tutumların ve davranışların değiştirilmesi, stres gibi insan davranışları, hakkında kuramsal ve uygulamalı bilgi verir.

PSİKİYATRİST KİME DENİR?

Psikiyatrist; 6 yıl Tıp Fakültesi eğitimi almış doktorlar, Psikiyatri alanında 4 yıl Tıpta uzmanlık eğitimi alarak ‘Psikiyatrist’ ünvanı alabilmektedir. İlaç yazabilme ve tıbbi müdahale yetkisi ruh sağlığı profesyonellerinden yalnızca Psikiyatristlere aittir. 

PSİKOLOJİK DANIŞMAN KİME DENİR?

Fakültelerin 4 yıllık, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik lisans programlarından mezun olan kişilere ‘Psikolojik Danışman’ denir. Psikolojik Danışmanlık lisans programlarında, İnsan psikolojisi, gelişim psikolojisi, öğrenme psikolojisi, psikolojik danışmanlık ilke ve esasları gibi birçok ders okutulmakta ve bu alandan mezun olan psikolojik danışma yapabilmekte ve ilgili teknikleri uygulayabilmektedir.

MEB Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği’ ne göre de, bireylere çocuklara ve ailelere psikolojik danışma yapar, bireysel ve grupla psikolojik danışma yapar maddeleri yer almaktadır.

KLİNİK PSİKOLOG KİME DENİR?

Sağlık Bakanlığı’ nın ilgili yönetmeliğindeki tanımı aynen aktarırsak;

Psikoloji veya psikolojik danışma ve rehberlik lisans eğitimi üzerine klinik ortamlarda gerekli pratik uygulamaları içeren klinik psikoloji yüksek lisansı veya diğer lisans eğitimleri üzerine psikoloji veya klinik psikoloji yüksek lisansına ilaveten klinik psikoloji doktorası yapan sağlık meslek mensubudur.

Klinik psikolog, nesnel ve yansıtmalı ölçüm araçları, gözlem ve görüşme teknikleri kullanarak psikolojik değerlendirme ile uluslararası teşhis ve sınıflama sistemlerinde hastalık olarak tanımlanmayan ve Sağlık Bakanlığının da uygun bulduğu durumlarda psikoterapi işlemleri yapar.

1. a) Uluslararası Hastalık Sınıflandırma (ICD – 10) listesinde F00 ile F99 kodları arasında yer alan hastalıklarda ilgili uzman tabibin teşhisine ve tedavi için yönlendirmesine bağlı olarak, hastalara eğitimini aldığı terapi ve psikolojik destek hizmetlerini verir.
2. b) Gözlem ve görüşme teknikleri kullanır; eğitimini almış olmak kaydı ile zeka, kişilik, gelişim, nöropsikolojiktestler, ilgi, tutum ve uyum envanterleri gibi araçları uygular ve yorumlar.
3. c) Kullandığı ölçme, değerlendirme yöntemlerinin psikometrik özelliklerine, verdiği psikolojik hizmetlerin ya da eğitim programlarının etkinliğinin değerlendirilmesine yönelik çalışmalar/araştırmalar yapar.

ç) Eğitimini almış olduğu alanlarda hastalara, hasta yakınlarına, ekipteki tüm elemanlara insan ve davranışları hakkında kuramsal ve uygulamalı eğitimler verir.

1. d) Toplum ruh sağlığını korumaya yönelik faaliyetlere katılır, katkı sağlar.
2. e) Psikolojik değerlendirme ile hastalık olarak tanımlanmayan ve Ek-1/A de yer alan durumlarda eğitimini aldığı psikoterapi uygulamalarını yapar.
3. f) Gerekli durumlarda bireyler ya da aileleri için krize müdahale, travma ve afetlerde bireysel/grup psikolojik yardım ya da eğitimini aldığı psikoterapi uygulamalarını yapar ve/veya yapılmasını önerir.

Konya Psikolog Bülteni: Klinik psikologların ilgili uzman tabibin teşhisine ve tedavi için yönlendirmesine bağlı olmadan psikoterapi yapabilecekleri hastalık olmayan durumlar

a) İhmal ve terk (Eş, ebeveyn, tanıdık, arkadaş, diğer kişi veya kişiler tarafından)

b) Kötü muamele (Eş, ebeveyn, tanıdık veya arkadaş, resmi otoriteler, çocuk(lar), diğer kişi veya kişiler tarafından)

c) Hastalık ve tedavi sonrası dönem

ç) Eğitim ve okuma yazma ile ilgili problemler

     1) Okula gidememe

     2) Okur-yazar olmama ve düşük düzeyde okuma yazma

     3) Okulda başarısızlık

     4) Sınavlarda başarısızlık

     5) Sınıf arkadaşları ve öğretmenlerle anlaşmazlık ve eğitim intibaksızlığı

     6) Eğitim ve okuma yazmayla ilgili diğer problemler

d) İş ve işsizlikle ilgili problemler

     1) İşsiz kalma,

     2) İş değiştirme

     3) İş kaybı tehlikesi

      4) Stresli çalışma programı

     5) İşveren ve iş arkadaşlarıyla anlaşmazlık

     6) Çalışmayla ilgili diğer fiziksel ve zihinsel zorluklar

     7) İşle ilgili diğer problemler

e) Sosyal çevreyle ilgili problemler

     1) Hayat-dönemindeki geçişlerde uyum problemleri

     2) Sorunlu ebeveyn durumu

     3) Tek başına yaşama, yalnız kalma

     4) Kültürel uyum güçlüğü

     5) Sosyal uzaklaştırma ve red

     6) Sosyal çevreyle ilgili diğer problemler

f) Çocuklukta olumsuz yaşam olaylarıyla ilgili problemler

    1) Çocuklukta sevgi ilişkisinin kaybı

    2) Çocukluk döneminde evden ayrılma

    3) Çocukluk döneminde aile ilişkilerinde değişme

   4) Çocukluk döneminde öz güvenin kaybına neden olan olaylar

   5) Yakın çevre içindeki kişi tarafından çocuğun cinsel suistimaliyle ile ilgili problemler

   6) Yakın çevre dışındaki kişi tarafından çocuğun cinsel suistimaliyle ile ilgili problemler

   7) Çocuğun fiziksel suistimaliyle ile ilgili problemler

   8) Çocukluk dönemindeki kişisel korkutucu olaylar

   9) Çocukluk dönemindeki diğer olumsuz yaşam olayları

g) Yetiştirmeyle ilgili diğer problemler

   1) Yetersiz ebeveyn gözlem ve kontrolü

   2) Aşırı koruyucu ebeveyn

   3) Kurumsal yetiştirme

   4) Düşmanlığa eğilimli ve sürekli suçlanan çocuk

   5) Çocuğun duygusal ihmali

   6) Yetişmede ihmalle ilgili diğer problemler

   7) Uygunsuz ebeveyn baskısı ve diğer anormal yetiştirme ile ilgili problemler

   8) Yetiştirmeyle ilgili diğer problemler

ğ) Primer destek gruplarıyla ilgili diğer problemler

   1) Eş veya arkadaş ilişkisindeki problemler

   2) Ebeveynler ve eşin ebeveynleriyle ilişkide problemler

   3) Akrabalar ile ilişkide problemler

   4) Yetersiz aile desteği

   5) Aile üyesinin yokluğu

   6) Aile üyesinin ortadan kaybolması ve ölümü

   7) Ayrılık veya boşanma sonucunda ailenin parçalanması

   8) Aile ve ev halkını etkileyen diğer stresli yaşam olayları

   9) Primer destek grubuyla ilgili diğer problemler

h) Psikososyal durumlarla ilgili problemler

   1) Tehlikeli ve zararlı olduğu bilinen davranışsal ve psikolojik girişimleri isteme ve kabul

   2) Danışmanlarla anlaşmazlık

   3) Psikososyal durumla ilgili diğer problemler

ı) Cinsel eğilim, davranış ve uyumla ilgili danışma

   1) Cinsel eğilimle ilgili danışma

   2) Cinsel davranış ve uyumla ilgili danışma

   3) Üçüncü kişinin cinsel davranış ve uyumuyla ilgili danışma

i) Sağlık servislerine diğer danışma ve tıbbi tavsiye için gelen kişiler,

   1) Teşhis edilmemiş korku verici şikayeti olan kişi

   2) Araştırma bulgularının açıklaması için görüşme yapan kişi

   3) Alkol kötüye kullanımı için danışma

   4) İlaç kötüye kullanımı için danışma

   5) Tütün kötüye kullanımı için danışma

j) Yaşam-yönetim güçlüğü ile ilgili problemler

   1) Tükenme

   2) Kişisel özelliklerin vurgulanması

   3) Dinlenme ve gevşemenin olmaması

   4) Stres, başka yerde sınıflanmamış

   5) Yetersiz sosyal yetenek,

   6) Sosyal rol çatışması,

   7) Yeteneksizliğe bağlı olarak aktivitelerin sınırlanması

   8) Yaşam-yönetimi güçlüğüyle ilgili diğer problemler

Kaynak: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/05/20140522-14-1.pdf

Optimum Psikoloji – Psikolojik Danışma Merkezi
Konya Psikolojik Danışman Desteği – Konya EMDR